Akatohe [Maori for Agathos]

Ara ko te kahu aria katoa o te Atua

[3] Tera, e hoa ma, i tetahi wa he Kingi maia, e whakamatea ana tona whenua e tetahi Tarakona kaha whakamataku. No reira i whiriwhiria ai e taua Kingi etahi o ana hoia tino maia, tonoa ana ratou e ia ki taua wahi o tona whenua e whakamatea ana e te Tarakona. Meake ratou haere, ka mea atu ia ki a ratou, "Nana, e matau ana koutou ahakoa whakaputaina mai te riri me te kaha katoa o te Tarakona ki ahau I mua ra, kihai ia I kaha, a mate ana I ahau. Me aru katoa aku hoa pono, I te ritenga kua waiho iho e ahau ki a ratou kia maia ratou, me ahau kua maia; ko reira ratou noho ai I raro-raro iho I toku torona. Na koneil I tonoa atu ai koutou e ahau, kit e whawhai ki tenei Tarakona, a k otaku kaha e haere tahi atu me koutou ki te taua. Nan, kia mataara koutou. Ki te mahara koutou ki aku kupu, a ka karanga mai ki taku ingoa, I nga wa, e tata mai ai te mate; a kit e mau tonu ano hoki koutou ki te kahu aria katoa, me nga ringaringa, kua oti nei te taka e ahau mo koutou, e kore koutou e mate I te Tarakona. Otira kit e rokohina whakaarokoretia mai koutou e ia, a kahore o koutou kahu aria e mau ana, ka mate koutou I a ia."

[4] Hohoro tonu te whakaae me te haere katoa o nga hoia, kit e wahi e whakamatea nei e te Tarakona. E hou ana to ratou taenga atu, mataara tonu ratou, a kihai I mahue o ratou kahu arai; ka moe etahi ka ara etahi kit e whanga; ano to hunga e tu ana, rawe rawa I te kanapa o a ratou kahu arai, me o ratou ringaringa; hari tonu te tangata kainga no te mea kei waenga pu I a ratou nga hoia o te Kingi e whanga ana. Ma te ata e titiro ko nga kai mataara o te po ka kaere kit e moe, a ko te hunga kua moe, oti rawa te whakakahu ki o ratou, kahu arai, me to whakam[a]tautau hoki i te koinga o nga hoari, ka karanga ratou ki te ingoa o to ratou Piriniha, a ka haere ki te whanga i te Tarakona kino.

Rawe rawa ratou i konei, otira kihai ratou i mau tonu ki tenei ritenga; tiaki noa hoki ratou, a te puta te Tarakona. Marire tonu to ratou kainga. Ngaki ana te tangata whenua i a ratou mara, a ka haere ano hoki ka tata ke hauhakenga, e marena ana ratou, e tuku hakari ana, e hokohoko ana; a ka whakaaro nga hoia he teka noa pea nga rongo o te Tarakona, ka wareware haere ki te kupu o to ratou Piriniha mo te mataara, me te tupato. Na te kaha o te ra ka taimaha o ratou ringaringa; mea noa tetahi "Ha, he aha te tikanga i maua tonutia ai tenei potae taimaha? Wera noa iho taku matenga i te whitinga iho o te ra ki tenei potae, a te kitea te Tarakona e meingatia nei, ka mahue [4/5] rawa i ahahu te potae nei ki te teneti, hei te kiteatanga at u o te Tarakona e haere mai ana, ka tiki ai. Pera noa hoki tetahik ki te arai o tona uma, me tetahi hoki ki tona arai. A na te wera o te whenua ka wera ake nga takai paraihi o o ratou waewae; mamae noa ratou, a mahue iho era, a ka marara ratou, puta noa ki tenei hakari ki tera marengatanga ranei. Kihai i matauria he hoia ratou no te Kingi, ma te rapu tonu ano ia ki tana tohu e mau ana, ka matauria ai, mahue rawa hoki te ahua i tonoa mai ai ratou e to ratou Piriniha ke te taua.

Kotahi ia o ratou kihai rite ki ana hoa, ko Akatohe te ingoa, pouri raw tona ngakau ki a ratou mahi. He tini ana whakamaharatanga at ki a ratou i nga kupu a to ratou Piriniha, mea atu ana ia ki a ratou, "Ahakoa te kitea, e koro ma, te hoa riri, tenei ano ia te patata ana; a kahore he pohehetanga o to tatou Piriniha, kua whawhai hoki ia ki te Tarakona, a kua matau ia ki tana ahua whakamataku." Kataina ana, tawaia ana tenei tangata maia, meinga ana ia he wawau, no te rite ana mahi ki a ratou. Otiia kiahi ia i whakarongo; a ahakoa puta o ratou kupo kino, ahakoa kah te ra o te awatea hei whakahemo i a ia, ahahkoa negenge ia i tona haerenga i te weranga o te onepu, ahakoa kuiki ia i nga huarahi o te po, kihai i mahue i a Akatohe nga kahu arai a tona Piriniha, i hoatu ai kia mau tonu i a ia; kihai hoki i mahue i a ia nga takai paraihi o ana waewae mamae, me tana mahi mataara i te po. [5/6]

Roa rawa iho to ratou noho penei, a te kitea mai te hoa riri, ka kake haee o ratou kupu kino ki a ia. A mea kau ano ratou, "he ora, kahore, kua patata te mate." Katahi hoki ka kitea nga tohu whakamatau, me he ai tangta hei titiro. Tera taua hoia i tenei wa e hoki mai ana i te hakari, kua hari, kua waiata, kua kanikani ratou, a kua mahue i taua hoia ana kahu arai me ana ringaringa; a tenei ia te hoki marire ana ki tana teneti i te ahi-ahi o te rangi raumati. E whakaaro haere ana ia ki ana hoa i taua hakari, ki te rawe ano hoki ona, e mhh an ki a Akatohe mona e wehi nei, e haereere tonu nei i te roro o tona teneti e pehia ana e te taimaha o ana kahu arai. E whakaaroa ana ano enei mea, ka rongo ia ki te ngaehe e puta mai ana i te motu ngahere, ki matau ona, a me te uira ano te puta whakarere mai o te Tarakona ki mua ona. E rapu ana ia i te hoari a tona Piriniha, a te kitea ki tana taha e mau ana, ka ngore noa nga turi, e haerea atu ana e te Tarakona, e karanga ana ia ki tona Kingi, otira e mea ake ana a roto i a ia, kua pahure ke te ra e karanga atu ai ia; kua whakarere hoki ia i ana kahu arai me ona ringaringa, a kahore he mea hei whakakora i a ia, tahuri noa atu ia ki te oma, hoake rawa kua kapi mai a mua ona, i nga tao o te Tarakona, a na te mea kua mahue i a ia nga takai paraihi, ngore noa ona waewae, kainga ana ia e te Tarakona. I peneitia ano hoki etahi, a ngaro noa iho ratou i te tirohanga a o ratou [6/7] hoa; ka puta te mahara ki o ratou hoa, ka pouri o ratou ngakau, otira kihai roa, kua hakari ano ratou, kua inu, kua hari, kua whakarere i o ratou kahu arai, kua wareware ano hoki ki nga kupu a to ratou Piriniha, te mahara kua patata te mate.

Tera te Tarakona kua manamanangia i te matenga o etahi o nga hoia i a ia, ka whakaaroaro kia huakina putia nga toenga iho, kia kotahi ai matenga o ana hoa riri.

Kua roa ke tona piringa ki roto ki te ngahere, ki pahaki atu i te kainga o nga hoia; i kite hoki ki a Akatohe e mataara tonu ana, me tana hoari koi e mau tonu ana ki tona taha maui, ko taua arai ano hoki oti rawa te pani ki te tohu o te ripeka he mea whakatakawe ki tona pokohiwi, no reira te Tarakona ka mahara ki to raua whawhaitanga ko te Piriniha, a ka wehi ia.

Otira no te aonga ake o te ra, kua awatea, ka haere a Akatohe ki tona teneti ki te whataokioki i a ia a ki te moe ano hoki, waiho iho nga hoa i waho e taka ana, no konei te Tarakona ka whakaaro kua taka mai tona wahi, huakina ana e ia nga hoia, ko etahi o ratou i haehaea e ia ki ona ringaringa, ko etahi o ratou i haehaea e ia ki ona ringaringa, ko etahi i ngaua ki ona niho rino, a tini noa iho ki te mate i te tainga e ia ki tana hiawero. No konei ka pa te karanga a te tini ki o ratou kahu arai kua whakarerea ra; ko tetahi i kapo ki te hoari, a ka rere atu ki te Tarakona; otira no te mea kahore [7/8] re te arai o tona matenga i mau, warea ia ki te whakahepo kia u tetahi mona patu, taia iho ana tona matenga e te Tarakona ki ona waewae, a ka mate te hoia; kua rokohina w te pekenga mai o tetahi, i mau ano te arai matenga o tenei, he hoari ano hoki i tona ringaringa, ko te mea tenei i roaroa kau iho, otira no te unga o tana patu ki te Tarakona, ka rongo ia i te mamae whakamarokia ana e ia tana mea whakamate taki pu ki te hope o te hoia, a no te mea kahore te arai o ia wahit i mau ki a ia, ka hing iho ia, a ka mate. Me i reira ka whakatika atu ko tetahi, ko te mea tenei wahi iti mau kato ona kahu arai, otira kawea e te porangi, kihai ia i tatari ki te rapu i te arai mo mua i a ia kua waiho hoki e ia kihea ranei, a ka whakatika ia ki te whawhai ki te Tarakona, a ka u tana patu ki te Tarakona, a te pa atu te Tarakona ki tona matenga jua ngaro hoki i reira te arai; otira put whakarere atu ana nga tao muramura i nga ringaringa kino o te Tarakona, a na te mea kahore te arai mo mua i a ia i mau ki tona ringaringa, titi atu ana ki nga kahu arai o tona tinana, put pu hinga iho ana te hoia, a ka mate; te mea i mate ai tetahi iho, e whawhai ana ia ka titaha atu te arai i tona ringaringa a ka takoto kau tona uma, rokohina kahore te arai o reira i mau, a ka mate ia; ko tetahi i mate i nga tao whatiwhatianga, e puranga ana i te whenua, i haere mai hoki ia i tana teneti a [8/9] kua mahue atu nga takai o ona waewae; no konei ka hari te Tarakona ki te nui o tona kaha, a ka whakaaro mea ake hemo i a ia nga hoia katoa o te Piriniha.

Otira kua ara a Akatohe i te turituri i tana moe, moe iho hoki ka kite ia i tana Piriniha e tu mai ana ki tana taha, pera tonu me tana whawhaitanga ki te Tarakona i mua atu; e heke ana te toto i ona ringaringa i ona waewae, otira e takahia ana te Tarakona; a ka titiro atu tana rangatira ki a ia, me te ahua o te kaha, o te atawhai ano hoki, a ka mea atu ki a ia "E te pononga pai pno e takahi ana koe ki te raiona ki te nakahi, ko te raiona kuao ano hoki me te Tarakona e takahia e koe ki raro i o waewae; aua e wehi, ko ahau hoki te haere atu ana i a koe." E mau ana enei kupu ki ona taringa ka oho ake ia i te tanig o ana hoa me te turituri o te Tarakona. A no te mea kua tupato a Akatohe ki tenei mea kihai ia i porangi; otira te pekenga ake, tu ana, whakamaua ana tana hoari ki tona huha, me to arai o tona uma oti raw te whakamau tera iho ano hoki era i ona waewae kahore hoki enei mea e whakarerea e ia ina moe; ano ka mau te arai o te matenga ki a ia ka tango tana ringa ki te arai mo mua i a ia, a ka koropiko ia ki te whenua ka karanga atu ki te Ariki a ka mahara ano hoki ia ki tana Piriniha; me i reira ka rere atu ia ki te whawhai. Ka kite te hoa riri i a ia, mahue ake te takatakahi [9/10] i te hunga mate, a ka ahu mai ki a Akatohe. Katahi ano te whawhai nui na tenei hoia pai o tona Ariki ki te hoa riri. He tini ke nga hinganga iho o Akatohe ki ona turi, i te uekaha o nga patu o tona hoa riri, a maiengi whakauaua i a ia te arai pai o te whakapono, hei pare ke i nga tao muramura o te hoa riri : otira ka pa ia ki te whenua, me te mea e whakakahangia ana ia, a ka whakakaha ona turi, ka kaha ano hoki te patu ki te kai whakamate. E whawhai tonu ana ano ka torengi te ra; a mea ake te hoia pai hemo noa iho ka whakapaua e ia tona kaha katoa me te karanga at ki tona Piriniha, he patu kotahi ka u ka aue te Tarakona a oma tonu atu ana, mahue iho a Akatohe. No konei a Akatohe ka hari a koropiko ana ia whakawhetai ana; a titiro pu atu ia ki te wahi kua maro ke i ta raua whawhai ko te Tarakona, ka kite ia i tona Ariki e haere mai ana i te ahiahi; a ka rongo ia i tona reo, ka kite i tona mata, a ka tika tona moe i moe ai ia, a noho tonu ana a Akatohe ki te aroaro o tona Piriniha.

Kai Whakaako. E aku tamariki, kei hea te wahi o te Karaipiture kua waiho nei tenei korero, hei whakarite ki a toutou?

Tangata Maori. E mea ana ahau ko tera i korerotia e ahau i tetahi ra i te ono o nga upoko o te tuhituhinga o Paora ki nga Epehiana (te hung o Epeha) "Tangohia ki a koutou nga mea whawhai a te Atua, kia ahei ai koutou [10/11] te whakatika i te ra kino, a kia tu ai koutou ua mutu nga mea katoa. E tu rapea, he mea whikiti o koutou hope ki te pono, me whakakakahu te tikanga hei arai mo te uma; ko raro o nga waewae kia herea ki te whakaunga o te rongo pai o te rangimarietanga; kei runga i enei katoa kia mau koutou ka ahei ai te tinei i nga matia muramura katoa o te Wairua kino. Kia tango ano ki te potae o te oranga, ki te hoari hoki o te Wairua, koia ia ko te kupu o te Atua; me te inoi tonu hoki koutou i te Wairua ki nga inoinga me tu uinga."

K.W. Ae; koia ra tena; kowai koia taua Piriniha, i whawhai nei ki te hoa riri, a muri iho ka tono i ona hoia ki te whawhai?

T.M. Ko Ihu Karaiti to tatou Ariki, i whawhai nei ki a Hatana mo tatou; a e tono ana i ona tangata i tenei wahi ki te tu i a ia.

K.W. Ko wai ona hoia?

T.M. Ko ratou katoa kua oti nei te tuhono ki tona hahi.

K.W. E mahara ana koutou ki ta te karakia iriiringa e mea ai ki tenei?

T.M. Ka tohungia ra te tohu o te ripeka e te minita ki te rae o te tamaiti, e ai tana e meatia ana e ia, hei tohu kia kaua ai ia e whakama a mua ake nei ki te whakapuaki i te whakapono o te Karaiti i ripekatia, a kia maia te whawhai i raro iho i tana kara, ki te kino, ki te ao, ki te rewera; a kia pumau tonu hei hoia [11/12] pno hei pononga mo te Karaiti mate noa ano.

K.W. He aha ta te Katikihama ingoa mo Hatana ko te tikanga kia whawhai nei tatou ki a ia?

T.M. Ko te hoa riri whakawairua.

K.W. Ko wai e whakaorangia ana i a ia?

T.M. Ko ratou e noho inoi ana, e noho mataara ana, a e mau tonu ana ki nga kahu arai katoa o te tangata whakapono.

K.W. Ko wai e whakawaia ana ki te whakarere i anei?

T.M. Ko tatou katoa; e ngoikore ana hoki tatou a he mea ano ka hoha tatou ki te inoi ki te mataara?

K.W. E rokohina tatou e te aha, ki te mea ka hoha tatou, ka mutu te mataara?

T.M. E rokohina tatou e te rewera, a ka riro i a ia.

K.W. Ki te mea ka mataara, e ora ranei ratou?

T.M. Ae, ka tiakina hoki tatou e te Karaiti to tatou rangatira.

K.W. He aha tan kupu ki a tatou mo tenei i tana pukapuka?

T.M. "Whawhaitia te rewera; a e oma atu ia i a 'koutou' " Hemi, iv 7.

------------------------------

Project Canterbury